Geschiedenis

De Grieken introduceerden in de 6^de eeuw vóór Christus wijnbouw in deze streek. Het waren echter de Romeinen die hem verder ontwikkelden onder Keizer Domitianus, vooral in de streek Narbonne. Ondanks onvoorziene gebeurtenissen in de geschiedenis, zoals de bezetting door de Visigothen, hield de wijnbouw zich staande. De wijnsector profiteerde, zoals elders in Frankrijk, van de uitbreidingen van de abdijen in de 9^de eeuw.

Ook de ingebruikname van het Canal du Midi in 1681 (staat inmiddels op de werelderfgoedlijst van de UNESCO) en de aanleg van spoorwegen bevorderden de ontwikkeling van de wijnbouw. Hiermee werd het mogelijk grote hoeveelheden wijn naar Parijs en de steden in het noorden te transporteren.

Château D’Oupia Tradition Blanc / 2019 / € 5,90

Minerale en massief mondvullende wijn, die uitblinkt door zijn exotisch fruit. Een florale neus, opgefrist door groene kruiden en citrusfruit. Ook de smaak is verrassend lekker met een frisse aanzet en een prachtige, raszuivere aciditeit. Een buitenbeentje binnen zijn prijsklasse. Het bewijs dat de familie Iché haar wijnen steeds met hart en ziel maakt. Deze wijn vormt een mooie combinatie met alle vis van de grill, lichte vleesgerechten, risotto en zachte kaas.

Roussillon

Vervolgens reizen we verder naar het zuiden naar Mas Miraflors, een half uurtje rijden van Perpignan. Ingeklemd tussen de azuurblauwe Middellandse Zee en het berglandschap van de Pyreneeën ligt het 15e eeuwse Domaine Lafage. Rondom de eeuwenoude kelders liggen ongeveer 140 hectare aan wijngaarden op arme bodems van leisteen en kalk. De bodem is arm, maar daar zijn de traditionele druivenrassen als Carignan, Roussanne en Grenache goed tegen bestand. Inmiddels wordt het domein gerund door de zesde generatie wijnmakers, Jean-Marc en Eliane Lafage. Nadat Jean-Marc wereldwijd in verschillende wijngebieden zijn kennis heeft vergaard, is hij toch weer thuis bij zijn familie gekomen om wijn te maken. Zijn filosofie: ‘In elke wijn moet je de streek kunnen herkennen, en dat gaat nou eenmaal niet met rassen die overal aangeplant staan’. De wijngaarden van Domaine Lafage liggen rond de plaats Perpignan in de regio Roussillon. Het klimaat is mediterraan en warm met zachte winters.

Het AOC decreet voor de Côtes du Roussillon wijnen dateert uit 1977. 118 gemeenten werden gedefinieerd als toegestaan wijngebied. Het alcoholpercentage moet minstens 13 procent bedragen. De opbrengst mag maximaal 50 hl/ha opleveren. Het decreet erkent rode, rosé en witte wijnen.

De rode wijnen moeten minimaal bestaan uit 30 procent Grenache en 20 procent Mourvèdre. Aanvullende rassen zijn Carignan, Lladoner pelut, Cinsault, Syrah en Macabeu (maximum 10 procent in de rode en voor maximaal 30 procent in de rosé). De cépage moet uit minstens 3 rassen bestaan waarvan de 2 belangrijkste maximaal 90 procent mogen uitmaken. De toevoeging van Syrah en Mourvèdre moet, afzonderlijk of samen steeds minstens 20 procent zijn.

De druivenrassen voor de witte wijnen zijn Grenache blanc, Vermentino, Marsanne en Roussanne (minstens 50 procent).

Het klimaat is mediterraan met warme tot zeer warme zomers en zachte winters. De droge winden uit de Pyreneeën, zoals de Tramontane, maken dit gebied tot één van de droogste gebieden van Frankrijk.

Door flink te koelen wordt de vinificatie stil gezet om later de fijne mousse in de wijn te verkrijgen. Als laatste wordt de jonge Grenache Blanc toegevoegd en in zijn geheel rijpt deze Lafage La Triple Blanc een aantal maanden op eiken houten vaten. Hij wordt vol en krachtig met een zeer verfijnde mousse. Opbrengst 58 hl/ha.

2. We proeven Lafage Cuvée Centenaire 2019. Dit is een AC Côtes du Roussillon Blanc met 13 procent alcohol. De wijngaarden voor deze wijn liggen op de glooiende heuvels rond de plaats en bieden uitzicht over de zee en zijn voorzien van de zelfde grote keien welke ook in Châteauneuf-du-Pape liggen. Een gedeelte van de wijnstokken is ruim 100 jaar oud en deze geven de naam aan deze wijn. De wijn is een blend van 80 procent Grenache Blanc, 20 procent Roussanne.

Lafage Cuvée Centenaire / 2019 / € 11,40

Deze witte wijn heeft een schitterende goudgele kleur met een geur van abrikozenjam, iets pruimen en gele perziken. Een volle mondvullende smaak, tropisch met nectarines en zoete, rijpe vijgen. Romig en rond, iets filmend, maar toch sappig en fris. Een mooie gastronomische wijn!

Banyuls

We zetten de reis voort naar Banyuls. Daar vinden we Domaine de La Rectorie. Langs de kustweg van Perpignan naar Spanje ligt het schilderachtige gebied Côte Vermeille. Op de tamelijk steile hellingen bevinden zich de terrasvormige wijngaarden, die tot vlak aan zee reiken. Centrale plaats in dit kleine wijngebied is het stadje Banyuls, waaraan de vin doux naturel zijn naam ontleent. Domaine de La Rectorie is gevestigd in Banyuls en behoort al generaties lang toe aan de familie Parcé. Nergens wordt zoveel respect getoond voor het terroir als op dit domein. De wijngaarden van La Rectorie bestaan uit een dertigtal percelen, die niet alleen verschillend zijn gelegen, maar ook qua bodemstructuur en aanplant sterk uiteenlopen. Jaarlijks worden er dertig verschillende wijnen gemaakt. De druiven van elk perceel worden apart gevinifieerd en pas in een later stadium met elkaar geassembleerd. Dit betekent heel veel werk, maar resulteert wel in wijnen van uitermate hoge kwaliteit, wat veel voldoening geeft. We proeven een witte AC Collioure en een Vin Doux Naturel.

Het decreet voor Collioure wijnen werd in 1971 verkregen voor rode en rosé wijnen en in 1991 voor de witte wijn. 4 gemeenten maken deel uit van deze AOC. Het minimum alcoholgehalte bedraagt 12 procent voor de rode wijnen en 11,5 procent voor de rosé en witte wijnen. De opbrengst mag slechts 40 hl/per hectare bedragen. De toegestane druivenrassen voor de rode en rosé wijnen zijn Grenache noir, Mourvèdre en Syrah (minimum 60 procent samen). De cépage mag aangevuld worden met Carignan en Cinsault.

De toegestane druivenrassen voor de witte wijnen zijn Grenache blanc en Grenache gris (samen voor maximum 80 procent) en mogen aangevuld worden met Marsanne, Rolle en Roussanne.

Het terroir: de wijngaarden zijn gelegen op de hellingen die steil naar zee aflopen met een arme ondergrond die overwegend uit leisteen bestaat.

De verkoop van rode wijn mag pas vanaf 1 juli na het oogstjaar gebeuren.

Fitou

Tot slot gaan we naar de Fitou, waar Domaine Bertrand-Bergé gesitueerd is. Dit Domaine is een familiebedrijf dat al 6 generaties met hart en ziel en met respect voor de natuur wijn maakt. De wijnstreek Fitou kreeg in 1948 als eerste de AOC status in de Languedoc. Momenteel geldt deze AOC enkel voor de rode wijnen. De rosé en witte wijnen vallen onder de AOC Corbières. 9 gemeentes werden gedefinieerd als toegestaan wijngebied. Het alcoholpercentage moet minstens 12 procent bedragen. De opbrengst mag maximaal 45 hl/hectare bedragen.

Grenache en Carignan (minstens 30 procent) zijn twee verplichte druivenrassen in de wijn. Daarnaast mag er ook gebruik worden gemaakt van Syrah en Mourvèdre.

De wijn mag pas één jaar na de oogst verkocht worden. Het terroir bestaat uit kleine heuvels, afgescheiden van de zee door lagunes, een kalkhoudende leemgrond voor het maritieme gedeelte van het productiegebied. De bergachtige zone wordt gekarakteriseerd door een schistbodem van geringe diepte. Verder nog enkele terrassen met stenen rond Tuchan-Paziols.

In principe kent men twee typen van vinificatie. Ten eerste heb je de traditionele inweking van niet gekneusde druiven. Deze methode wordt zeer frequent toegepast en levert soepele, fruitige en fraai gekleurde wijnen. Vervolgens heb je de traditionele methode waarbij de druiven worden ontsteeld en vervolgens vergist gedurende 8 tot 10 dagen bij 25°C. Daarna wordt de wijn meestal opgelegd op eiken vaten en soms op foeders.

4. We proeven van het Domaine Bertrand-Bergé La Boulière Blanche van 2017.

Een IGP uit de Vallée du Torgan. Deze wijn is een blend van Grenache Blanc, Macabeo en Grenache Gris. Over de vinificatie heb ik niets kunnen vinden.

Domaine Bertrand-Bergé La Boulière Blanche / 2019 / € 15,=

Van deze wijn heb ik geen proefnotities kunnen vinden. Zelfs niet op de website van Bertrand-Bergé. Deze wijn combineert over het algemeen goed met paté, vegetarische schotels of gevogelte.

Minervois

En dan nu verder met de rode wijnen. We zetten koers naar het Domaine La Croix de Saint Jean in Bize, Minervois, ongeveer 15 km van Château d’Oupia. Dit Domaine is gestart in 2004 door Michel Fabre. Hij heeft in de Bourgogne oenologie gestudeerd en wordt in de Minervois als autoriteit gezien. Drie generaties van Michels familie zijn bij het Domaine betrokken. Er werden destijds slechts drie wijnen gemaakt. Lo Paire (de vader), Lo Mainatge (de zoon) en de Cuvée Michel. In 2016 nam Michel Fabre het Domaine Chabbert over, waardoor er nu meer wijnen worden gemaakt. Michel heeft een specifieke voorkeur voor de schist-uitlopers van het gebergte in het noordoosten van de Minervois, Les Causses genaamd, waar het wat koeler is, wat zorgt voor fraîcheur en elegantie in de wijnen. Hij heeft 18 hectare beplant met Syrah, Grenache en Mourvèdre.

5. Wij proeven Lo Paire 2016 bestaande uit 65procent Syrah, 30procent Grenache Noir et 5procent Mourvèdre.

Wijnschrijfster Charlotte van Zummeren schreef in 2019 een enthousiast artikel over de Minervois-wijnen van Domaine La Croix de Saint Jean. Ze roemde de prijs/kwaliteitverhouding van de ‘drie heel mooie wijnen … Lo Paire kan nog makkelijk jaren liggen, maar is nu ook al fantastisch. Lo Manaitge is, hoewel nog steeds stevig, wat soepeler. De cuvée Michel is een wijn die je blijft inschenken. Prachthuis!’

Domaine La Croix de Saint Jean Lo Paire / 2016 / € 18,95

Lo Paire 2016 is een appellation Minervois controlée, bestaande uit 65 procent Syrah, 30 procent Grenache Noir en 5 procent Mourvèdre. De wijn heeft een dieprode intense kleur, een complexe en fijne neus met jammy zwart fruit zoals zwarte bes en pruimen. Verder tonen van gegrilde amandelen, toffee, peper en chocola. Vlezig en sappig van smaak, gedragen door een prima zuurgraad met impressies van bosaardbei, kers en zoethout. Witpeperige, minerale finale. De smaak is zowel krachtig als subtiel. Balans en finesse kenmerken deze wijn. De harmonie, de concentratie, de strakke en rijpe tannines garanderen een goed verouderingspotentieel. Serieus beloond met 92 punten door The Wine Advocate.

Bij deze krachtige wijn passen stoofvlees, hert en hazenpeper.

6. Van Domaine Lafage nam ik de Narasse 2018 mee. De wijn is een blend van 70 procent Grenache en 30 procent Syrah. Dit betreft een IGP van de Côtes Catalanes. De Grenache druivenstokken voor deze wijn hebben een leeftijd van ruim 60 jaar waardoor de opbrengst per stok laag is maar de kwaliteit bijzonder hoog. De stokken staan op een ondergrond van zwarte leisteen en bevinden zich rond het plaatsje Maury in de Vallée de l’Agly. De verweerde leisteenbodems en de ligging op de zuidelijke hellingen dragen bij aan het succes van deze wijn. De Syrah heeft als eerste de juist rijpheid bereikt waardoor deze eerder handmatig geoogst wordt. De Grenache druiven hebben net een ander verhaal. Deze blijven langer aan de stokken hangen en zijn al een beetje ingedroogd als ze geoogst worden. Dit is een bekende techniek uit Italië die Appassimento wordt genoemd. De opbrengst van de druiven wordt dan lager maar wel vele malen geconcentreerder. De druiven voor deze wijn komen van stokken van gemiddeld 50 jaar oud. Persen, temperatuurgecontroleerde gisting en opvoeding in betonnen cuves maken Lafage La Narassa uiteindelijk tot een waar genot. Het rendement is 28 hl/ha.

Domaine Lafage La Narassa / 2018 / € 15,70

Bij het inschenken kunnen we het al een beetje zien. Het wijn is prachtig diep donker rood met een haast zwarte kern. In de geur diepe en rijke geuren van bessen, bramen en specerijen met aan het einde nog wat krentjes. De smaak is rijk en vol met nuances van zwart fruit, aangevuld met gekonfijt fruit, wat karamel, licht kruidig en aangename tannines. De afdronk is vol maar ook verrassend zacht. Een krachtpatser met een zacht karakter. De afdronk is harmonieus, fris, elegant en bijna eindeloos. Deze wijn is ook heerlijk te combineren met gerechten als stoofpotjes en vlees van de grill.

En zij maken er een bijzondere plek van. Château de Jau beschikt over 134 ha wijngaarden, waarvan er maar liefst 128 ha werden geworven door Jean en Bernard. Jau is een lappendeken van terroirs. Tot een hoogte van 150 meter, op een bodem van kalk- en leisteen, vind je hoofdzakelijk Syrah (52 ha) en Mourvèdre (20,5 ha) naast een kleiner percentage Cabernet, Muscat à Petit Grains, Vermentino en Grenache. In de hoger gelegen wijngaarden (300 m), op een witte kalksteenbodem, wordt hoofdzakelijk Carignan en Grenache Noir verbouwd.

Ze verbouwen niet alleen druiven, maar exploiteren een expositieruimte met moderne kunst en een restaurant waar je in de zomermaanden een overheerlijk gegrild stukje vlees kunt nuttigen, begeleid uiteraard door een Château de Jau wijn. Over het ontstaan van het restaurant is een leuke anekdote te vertellen.

Zo’n 30 jaar geleden kreeg Chateau de Jau het bericht dat de toenmalige Franse president en zijn gevolg een bezoek wilde brengen aan de wijnkelders van het château en dat ze tevens ook daar de lunch wilde gebruiken. Ofschoon er helemaal geen restaurant bij het château aanwezig was, stemde de eigenaar toch toe en vertelde dat aan zijn vrouw. Zij reageerde nogal woedend want het enige wat ze aan de president en zijn gevolg konden bieden, was de lunch die ze ook elke dag voor hun schapenhouders klaar maakten. En zo geschiedde, de president en zijn gevolg kregen de schapenhoederslunch voorgeschoteld die bestond uit lekkere stukken rauwe ham met meloen, daarna lamskoteletjes gegaard boven een vuurtje van wijnstokkensnoeisel en tot slot een stukje blauwe kaas, uiteraard alles begeleid door de wijnen van Château de Jau, een perfecte match.
Deze lunch werd een daverend succes en werd zo enthousiast ontvangen en doorverteld aan alle vrienden in Parijs, dat iedereen uit Parijs tijdens zijn vakantie in Zuid-Frankrijk langs het château wilde komen. Het restaurant was geboren en nu nog steeds kun je er de zalige schapenhoederslunch nuttigen in combinatie met de eigen Château de Jau wijnen.

7. We proeven een van hun topwijnen: Jaujau 1er 2018. Voor de verpakking van deze wijn koos Château de Jau voor een subtiel humoristische aanpak, waarbij het etiket onmiddellijk in het oog springt. Een snelle blik is reeds voldoende om de aandacht te trekken en om het beeld van de fles voor altijd te onthouden. Op het etiket prijken drie dieren die al jaren als vorsten regeren over het domein. Flessen met een bijzonder etiket, dat jaarlijks verandert. Deze wijn is een blend van 80 procent Syrah aangevuld met Grenache noir en Mourvèdre. De druiven zijn handmatig geoogst met een strenge selectie. De Grenache druiven zijn ontsteeld en traditioneel gevinifieerd. Bij de Syrah druiven is tijdens de inweking bâtonnage toegepast, zodat de tannines en kleurstoffen goed contact maken met de wijn in spe. Vervolgens heeft de wijn 12 maanden gerijpt in eiken vaten. De opbrengsten zijn laag. Dit resulteert in een stevige concentratie.

Château de Jau Jaujau 1er An IX / (2020) / € 18,=

De Jaujau is een Côtes de Roussillon. Deze donker robijnrode prestigewijn heeft een bouquet met een complexe verscheidenheid aan geuren: met rijp rood fruit (veenbessen, frambozen), zwarte kersen en verleidelijke tonen van wilde kruiden, specerijen en vanille. In de mond een romige textuur, zijdezachte tannines met een subtiele balans tussen zwart fruit en houtachtige tonen. De afdronk is ook een topwijn waardig. De wijn combineert uitstekend met in de oven geroosterd vlees en gebakken groenten.

9. Tot slot bij het toetje een Vin Doux Naturel van de Banyuls.

Domaine de La Rectorie Banyuls Cuvée Thérèse Reig 2019 € 18,50
Een prachtig geurende wijn met een hoge concentratie van fruit dat perfect harmonieert met de lichte tonen van hout. De smaak is krachtig en vol, maar tegelijkertijd ook fris en eindigt in een prachtig zoete en zwoele finale. Smaakt heerlijk bij een chocolademousse met rode peper in combinatie met cranberrychutney met kruidnagel, kaneel en sinaasappel.

Het AOC decreet voor de Banyuls wijnen dateert van 1936, Banyuls Grand Cru in 1964. Vier gemeenten werden gedefinieerd als toegestaan wijngebied. Het alcoholpercentage moet minstens 15 procent bedragen. De most moet minimaal een suikergehalte van 252 gram per liter bezitten. De opbrengst mag maximaal 30 hectoliter per hectare opleveren. Banyulswijnen moeten minimaal 10 maanden worden op hout rijpen. Banyuls Grand Cru moet minimaal dertig maanden op hout liggen. Een Grand Cru wordt enkel in de topjaren gemaakt. Het decreet erkent twee appellaties: AOC Banyuls en AOC Banyuls Grand Cru voor zowel rood, rosé en wit.

Volgende druivensoorten zijn toegelaten: Grenache noir (minstens 50 procent voor Banyuls en minstens 75 procent voor Banyuls Grand Cru), aangevuld met Cinsault, Syrah en Carignan. De toegelaten witte druivensoorten zijn: Macabeu, Grenache blanc, Grenache gris, Malvoisie, Muscat à petits grains en Muscat d'Alexandrie.

De wijnen van Banyuls vertonen een zeer grote verscheidenheid, die afhankelijk is van de duur van de houtopvoeding, de wijze van bewaren, de keuze van de druivenrassen, het klimaat in een bepaald oogstjaar, het terroir en de wijze van vinifiëren. De kleuren lopen uiteen van rood, geel tot licht-of donkerbruin. Wanneer er sprake is van rosé of witte Banyuls kan men bij jonge wijnen lichtroze of strogele tonen vinden. Jonge wijnen lijken enigszins op ruby port of madeira, maar bezitten een veel lager alcoholgehalte.

De geur en het aroma van Banyulswijnen hebben een breed spectrum: door de zon gedroogde vruchten, cacao, vijg, rode vruchten, gebrande koffie, gekonfijte vruchten, mokka, tabak, kruiden, bloemen en koffie. Om een bepaalde zoetheidsgraad te bereiken wordt de gisting gestopt door toevoeging van alcohol tot circa 15 procent. Door het tijdstip van alcoholtoevoeging te variëren, ontstaan wijnen met verschillende zoetheidsgraden.

De ontstane wijnen kunnen worden opgeslagen in eikenhouten vaten of in grote glazen buikflessen. Is er sprake van een vintagewijn (van één oogstjaar), dan wordt lang gemacereerd en geëxtraheerd en na 6-12 maanden op eiken vaten gebotteld. De wijn bestaat dan meestal voor 100 procent uit Grenache noir en wordt vervolgens vele jaren in de kelders opgeslagen. Draagt het etiket de naam rimage dan is de wijn afkomstig van een zeer goed oogstjaar.

Terroir: De wijngaarden in dit gebied hebben steile terrassen van leisteen gaan tot 750 meter boven zeeniveau. De arme bodem wordt van water voorzien door een ingenieus systeem van kanaaltjes.

Bij het maken van deze voordracht is gebruik gemaakt van openbare bronnen (Literatuur en internet).