Vergeten Zuidwest Frankrijk

Vergeten Zuidwest-Frankrijk

PROEVERIJ SAINTE ANNA, 12 JANUARI 2020

In zijn boek Godforsaken Grapes vertelt auteur Jason Wilson dat hij eens met wijnbouwer Alain Cazotte van Domaine des Terrisses in Gaillac door de wijngaarden liep, toen de lucht donker begon te kleuren. “Al het slechte weer komt uit die hoek”, klaagde de wijnboer, terwijl hij naar het noordwesten wees, in de richting van de grote wijnbuurman Bordeaux. Jason Wilson voegde hieraan toe: “Bordeaux dus. Al het slechte weer en ook de ziektes komen uit die hoek.” (The New York Times bekroonde dit boek tot een van “The Best Wine Books of 2018”).

De haat in Zuidwest-Frankrijk jegens Bordeaux zit er nog altijd diep in, vele eeuwen nadat de regio werd weggepest door zijn noordelijke buurman en daarmee zijn glorierijke toppositie in de wijnwereld verspeelde. Al in de Romeinse tijd behoorde Gaillac tot de meest geroemde wijngebieden naast de huidige Noordelijke Rhône.

In dit tijdvak kwam de internationale wijnhandel zo’n beetje op gang. Romeinse troepen lustten graag een kelkje met het vocht uit Gaillac en aanpalende gebieden. Wijnboeren in Zuidwest-Frankrijk verscheepten hun wijnen over de rivieren via Bordeaux naar hun afnemers ver weg. De lading was niet alleen bestemd voor de Romeinse legionairs, maar ook voor Ierse en Engelse koningen. De wijnen uit Zuidwest-Frankrijk waren op het toppunt van hun roem en zouden hun status eeuwenlang bewaren.

De wijnboeren uit Bordeaux waren jaloers op de de rijpe, volle wijnen uit Gaillac, Madiran en andere streken, die profiteerden van het warmere klimaat in de binnenlanden. Hierdoor werden de druiven eerder geoogst en hadden de wijnen een hoger alcoholniveau dan de bleke, wat zure wijnen uit Bordeaux.

Handelaren in Bordeaux zagen de wijnen van het Zuidwesten als een bedreiging en namen protectionistische maatregelen. Zo mochten die vermaledijde wijnen uit het binnenland vanaf de 13e en 14e eeuw slechts gedurende een zeer beperkte periode verkocht worden: pas als het grootste deel van de Bordelais-wijn was uitverkocht.

De vaten wijn uit het Zuidwesten bleven maanden in de Bordeaux-pakhuizen liggen en werden tegen veel lagere prijzen verkocht, omdat de markt van dat jaar al verzadigd was. Feitelijk werd internationale handel onmogelijk gemaakt. Dit beleid, bekend onder de naam police des vins, heeft eeuwenlang standgehouden. Het resultaat was desastreus voor de wijnbouw in het Zuidwesten.

De wijnindustrie in Gaillac en omliggende regio’s kwijnde weg, terwijl de handelshuizen van Bordeaux gouden tijden beleefden. Het Zuidwesten kon zich alleen maar op de minder lucratieve lokale markt richten. Als gevolg hiervan – en van andere tegenslag – is de wijnregio nu maar een fractie van wat ze ooit was. Tegenwoordig beschrijven wijnimporteurs (als AndereWijn) Gaillac als “de zeer oude maar vergeten wijnregio”. De streken en druiven zijn onbekend; dat is ons voordeel, want de prijzen zijn naar verhouding laag.

Dit alles neemt niet weg dat tegenwoordig het Zuidwesten in volume het vierde productiegebied is van Frankrijk. Kenmerkend onderscheid is zijn enorme diversiteit in wijnen. Het is geen aaneengesloten gebied, maar bestaat eerder uit eilandjes: je zult zelden een wijn vinden met de herkomstbenaming Vins du Sud-Ouest. In plaats daarvan brengen de kleinere gebieden hun wijnen uit onder hun eigen paraplu.

De regio verschilt nog het meest van nagenoeg alle andere Franse wijngebieden door zijn enorme aantal druivenrassen: zo’n 300 druiven worden er verbouwd, waarvan 130 inheems. De gebieden die het dichtst bij Bordeaux liggen, maken wijnen in een stijl vergelijkbaar met Bordeaux, en grotendeels ook van dezelfde druivensoorten. Verder naar het zuiden lijken wijnen qua stijl nog steeds op die van Bordeaux, maar worden ook andere druivensoorten toegepast zoals tannat en malbec, zeker duras en fer servadou, de belangrijkste blauwe druiven in Gaillac. Tenslotte worden in de gebieden dichtbij de Pyreneeën wijnen gemaakt van lokale druivenvariëteiten, zoals gros manseng, petit manseng en de ondenc.

In zo’n uitgestrekt gebied bestaan natuurlijk enorme verschillen in bodems, klimaten en hoogtes waarop druiven worden verbouwd. Met deze diversiteit moet wel een grote verscheidenheid aan wijnen worden geproduceerd. Van edelzoete wijnen tot tanninebommen uit Madiran, in ieder geval niet alledaagse wijnen, waarvan we een aantal vanmiddag proeven. We zullen misschien hasj, kaneel, venkelpeper, ijzer en vers bloed ruiken.

De hellingen rond de rivieren de Tarn en Lot omvatten de regio’s Gaillac en Cahors, met verderop naar het westen onder meer Fronton, Madiran en Jurançon. De namen klinken menigeen bekend in de oren, maar worden in Nederland zelden gedronken.

In 2014 produceerde het zuidwesten op een areaal van 47.000 hectare 2.900.000 hectoliter wijn en werden er 320 miljoen flessen in 90 landen over de hele wereld verkocht: 46 procent rode wijn, 33 procent droge witte wijn, 13 procent rosé, 8 procent van halfzoete wijn of dessertwijn en 0,2 procent mousserende wijnen.

1. Château L'Enclos des Rozes, Brut, Gaillac; (geen jaargang) mauzac, 12%; Andere Wijn, Є16.

Een bijzondere bubbel uit Gaillac, geproduceerd volgens de Méthode Ancestrale waarbij de most, de jonge wijn dus, te vroeg de fles ingaat, nog voordat ie is uitgegist, op basis van 70 gram restsuiker. De methode is in de Middeleeuwen in Gaillac bij toeval uitgevonden toen bij het ontkurken van een fles de wijn belletjes bleek te bevatten. Het is een goedkope, risicovolle en vrijwel zeker de oudste methode om een natuurlijke mousse in de wijn te produceren. Er vindt geen dosage (toevoeging van suiker) plaats om de secundaire gisting op gang te brengen, zoals in Champagne gebruikelijk is. Volgens leverancier Andere Wijn brengt deze wijn een veel frisser glas op dan de methode in de Champagne. “Want hij is heerlijk zacht met veel frisse appel en noten in de geur.”

De witte mauzac druif komt uit Gaillac en is van alle markten thuis. Wordt veel gebruikt voor mousserende wijn, maar is ook geschikt voor zoete of droge stille wijnen. De reden waarom wijnbouwers al eeuwen juist mousserende wijn van mauzac maken is dat hij erg laat rijpt. Wanneer de winter intreedt, is de most vaak nog niet helemaal uitgegist. Als de wijn dan toch al gebotteld wordt, gist hij in de fles verder en ontstaat een mousserende wijn. Wijnbouwster Aurelie Balaran van het Château midden in Gaillac haalt de druiven van oude wijnstokken, waarvan sommige ouder dan vijftig jaar.

Hamersma gaf deze wijn een 8+: “Een beendroge brut van de plaatselijke Mauzac druif. Verrukkelijk romig, ziltig, zurig, appelig, amandelig, citrussig.”

Perswijn Zeer goed/Uitstekend: “Wit fruit, peer, perzik, eigenzinnig, sappig, mooie mousse, levendig, elegantie, lekker.”

2. La Marina, Elisabeth Prataviera, Cuvée Colaris, Côtes de Gascogne, 2018; Colombard, Sauvignon Blanc en Ugni Blanc, 11,5%; Colaris, Є 6,95.

Ik ben zelf al lange tijd fan van de witte wijnen uit Gascogne: heerlijk frisse, fruitige wijn voor een opmerkelijk zacht prijsje met een laag alcoholgehalte en vaak een opmerkelijk frisse dominantie van grapefruit. Een goed voorbeeld is deze fles.

Gascogne is bijna een verdoemde wijnstreek waaraan bijvoorbeeld The Oxford Companion of Wine in zijn 859 dik bedrukte pagina’s slechts een paar kleine regels besteedt.

De druif ugni blanc in deze wijn - ook bekend als de Italiaanse trebbiano - heeft daarbij een armzalige reputatie als werkpaard voor cognac en armagnac, een druif die door de wijnmarkt niet wordt gelust. De colombard die ook in deze wijn zit, is een ras dat je veel in Gascogne vindt en bekend staat voor geuren als citrusfruit, passievrucht, mango en ananas.

Het mega-domein Haut Marin (ook bekend als Domaine Menard of Chateau Menard) wordt gerund door de familie Prataviera-Jegerlehner, gesticht door de Zwitserse wijnmaker Jean Francois Morelin. Het domein, bewerkt en bestierd door kleindochter Elisabeth, omvat 150 ha en produceert 1,3 miljoen flessen per jaar, overwegend droog wit en een klein deel zoet.

Colaris: “De verleidelijke neus heeft de typische Gascogne-tonen van citrus en grapefruit, evenals tonen van peer en perzik. Het prettig lichte alcoholgehalte van 11,5% zorgt er voor dat het een zeer plezierige partner is voor op terras, voor bij de lunch of als aperitief.”

Hubrecht Duijker typeerde de wijn als een vondst voor de feestdagen met “veel smaak – een vleugje passievrucht, partjes peer en perzik, knisperende zuren, groene kruiden – en weinig alcohol (11,5 procent). Betere beginwijn.”

Nicolaas Klei: “Eenvoudig eerlijk wit met de geur van voorjaar en de smaak van dure peren. Niets diepgravends, wel plezant.”

Spijs: antipasti, lichte visgerechten, maaltijdsalades en schaal- en schelpdieren, maar ook aperitief.

3. Domaine Montesquiou Cuvade Préciouse Jurançon Sec, 2016, gros manseng 60%, petit manseng 30%, petit courbu 10%, camaralet de lasseube, alc. 14%; Le Vineur Є15,95.

Deze wijn komt van een wijnmaker die zoals hij zegt “op het balkon van de Pyreneeën” is gesetteld en die typische streekdruiven bevat. Zoals de petit manseng, een druif die frisse witte wijnen met een verfijnde geur van bloemen en kruiden geeft. Ze hebben een gemiddelde body en een fijne zuurgraad. De wijnboeren in Jurançon maken er het liefst dessertwijn van. Ze laten de druiven zo lang aan de stok hangen dat ze verschrompelen en er alleen mierzoet sap resteert. Als zoete dessertwijn is de petit manseng op z'n best. Hij is de 'kleine broer' van de gros manseng die iets groter is en meer sap per hectare geeft, maar een minder verfijnde smaak heeft. Als wijnmaker word je niet rijk van de petit manseng: de opbrengst aan sap per hectare is beperkt. Vandaar dat boeren toch maar voor de wat inferieure gros manseng kiezen.

De petit courbu is een zeldzaam ras met kleine trossen en erg kleine besjes: dat is lastig voor commerciële productie, omdat hij veel werk vraagt. Het is een typische mixdruif die complexiteit en balans in assemblages brengt.

De camaralet de lasseube werd in 2000 nog maar op 0,2 hectare wijngaard geteeld: de druif is niet erg productief en brengt een onregelmatige opbrengst. De trosjes en besjes zijn klein. Het ras produceert een zeer fijne, volle wijn, rijk aan alcohol met zeer onderscheidende aroma's. (kaneel, venkelpeper).

Fermentatie: tergend langzaam op grote houten vaten. Opvoeding: 10 – 12 maanden op grote houten vaten.

Wijnvrienden van de NGW: “Strogeel, helder van kleur. In de geur: stuivend, honing, kruidig, citrus, vuursteen. In de mond: kruiden, lichte houttonen, mineraal.”

Hamersma (9-): “Met hout. Met camarelet de lasseube ook. Langzaam verdwijnende druif in het zuidwesten van Frankrijk. Krijgt nog een rol toebedeeld in deze Cuvade. Zijn alias duidt duidelijker wat deze is: gentil aromatique. Bekend om zijn volle, aromatische karakter. Dankzij zijn inzet en eiken daardoor romiger, rijker en exotischer dan de Cabeca. Niet te zoete ananas. Lychee. Vanille-ijs. Rode grapefruit met de glans van een suikerspiegel. Marmeladebitterzoet. Zuren langs een liniaal getrokken. Spannend. En onalledaags.”

Sommeliers International: “Goudgele kleur, glanzend. Neus: fijn en elegant, steenvruchten met geel en wit vruchtvlees, zeer rijp maar fris. Minerale hint. Smaak: Harmonieuze wijn. Finish met een mooie citroenachtige bitterheid. Opmerkingen: een gastronomische wijn.”

Spijs: tong met botersaus.

4. Le Faîte Blanc, Plaimont Terroirs et Chateaux Saint Mont; 2015 petit manseng, gros manseng, petit courbu en arrufiac, 14% alc.; Budgetwijn Є21,50 euro. (icoonwijn)

De wijn geldt als een icoonwijn uit de Saint-Mont streek. Elk jaar wordt in maart deze wijn samengesteld door een wisselend team van sommeliers onder aanvoering van een internationale VIP uit de wijnwereld. Zij hebben hierbij toegang tot de beste vaten van Plaimont Producteurs, een coöperatie die in 2016 tot Franse wijncoöperatie van het jaar is verkozen en een van de grootste is in de regio.

De arrufiac werd in de jaren tachtig vorige eeuw van de ondergang gered en er is nu weer ruim 200 hectare met deze druif beplant. Recent DNA-onderzoek heeft uitgewezen dat er een genetische relatie bestaat met de petit verdot. Arrufiac wordt voornamelijk gebruikt in assemblagewijn met een medium body en een relatief laag alcoholgehalte. De druif wordt gekenmerkt door een aroma met typische vuursteen.

Importeur: “De wijn heeft een fluwelige goudgele kleur. Een explosie van fruit in de geur: exotisch fruit (citrus, rijpe grapefruit, lychee) én invloeden van het eikenhout (hazelnoot, vanille). De wijn is rijk, vol, vettig, fruitig, iets mineralig en heeft een heerlijk lange afdronk.”

PERSWIJN: ****(*)

g perzik en rijpe peer, citrus, bloemen, vanille

h sappig, breed, weelderig, mooie zuren

Spijs: vis en zeevruchten: krab, kreeft, Sint Jakobsschelpen, zeeduivel, viscarpaccio, noem maar op… Alternatieven: vegetarisch en lichtere gerechten met wit vlees. Kip, kalfsvlees, witte asperges.

5. Domaine d’Escausses, Cuvée des Drilles; 2016, duras, braucol, gamay, 12,5% alc; AndereWijn Є9,50 IETS KOELEN

Franse blend van de vergeten duras en braucol druiven en wat sap van de gamay, de lichte druif uit de Beaujolais. Hij is lichter dan de meeste rode wijnen van Gaillac.

Duras komt uit het zuiden van Frankrijk, groeit vooral in Gaillac en geeft robuuste donkerrode, iets peperige wijn, met een oranje gloed, een dichte structuur en fijne tannines.

Het is een onbekende druif, genetisch verwant aan de petit verdot. In 1962 waren slechts een handvol hectares beplant met duras. In de jaren tachtig en negentig hebben wijnmakers de duras herontdekt en op veel plekken aangeplant. De druif wordt zelden of nooit als cépage gemaakt, maar gemengd met andere druiven. Meestal met braucol. De braucol - ook vaak fer servadou of kortweg fer genoemd - is een kwaliteitsdruif uit de Franse Sud-Ouest die geconcentreerde wijn geeft met karakter en een uitbundige geur van rode bessen, maar toch vrijwel altijd samen met andere wijnen wordt geassembleerd. Volgens wijnexpert Oz Clarke wordt wijn van fer vaak gekenmerkt door geparfumeerde aroma's van krenten en rood fruit, zachte tannines en fruitconcentratie.

Domaine d'Escausses pal tegenover de historische kathedraal van Albi, is al jaren een van de beste wijnhuizen van Gaillac. Het eeuwenoude domaine strekt zich uit over 34 hectare wijngaarden, waarvan ongeveer tweederde is beplant met blauwe druiven. Het maakt een groot aantal wijnen volgens de oude tradities van de regio. Voornamelijk van de typische druiven uit Gaillac. Regelmatig vallen de wijnen van Domaine d'Escausses in de prijzen.

Importeur: “Hij heeft het fijne fruit van kersen, frambozen en bessen, in de neus en de mond. Nauwelijks tannine, lekker frisse zuren en een fijne, zachte afdronk. Heel eigentijds en mag iets gekoeld worden.”

Perswijn ****(*): ”Rode kersen, prima zuren, sappig, licht, goede lengte, echte zomerwijn.”

6. Lo Sang del Païs, Domaine Du Cros, Marcillac; 2016, mansois, 12,5% alc; De Wijnvriend, Є9,80 IETS KOELEN

In Godforsaken Grapes schrijft Jason Wilson over zijn bezoek aan Domaine Du Cros van Philippe Teulier om te proeven van zijn klassieke alledagswijn Lo Sang del Païs, gebaseerd op de mansois-druif, waar hij al jaren naar op zoek is: “Ik hou van zijn hartige mix van gegrilde paprika en rijpe kersen verrijkt met anijs, aroma’s van wilde bloemen en zijn wilde ijzerhoudende kern alsof het vers bloed is. Het is een van de meest drinkbare wijnen die je onder de 15 dollar kunt vinden, met een lichte body en weinig alcohol.”

Toch is deze wijn minder uitzonderlijk, dan gedacht. Want de mansois is gewoon een synoniem van de fer servadou die we zojuist als mengwijn in het glas hadden. Maar de verwarring ligt snel op de loer: van deze druif heb ikzelf al zo’n 35 synoniemen geteld.

Importeur: “Heeft een heel uitgesproken karakter waar opmerkelijk genoeg, zoals Nicolaas Klei schrijft, toch iedereen dol op is. Philippe noemt zijn wijn in plaatselijk dialect Lo Sang del Païs, het laat zich raden wat het betekent. Stoer, kruidig, helder rood fruit, tomaten, gras, hasj, jawel.”

Nicolaas Klei: “Spetterend paarse oerwijn: sappig, boordevol fruit, kruidig, wat tomaat en gras ook. Vol van smaak, de geuren van het land in de fles gestopt. Ongelooflijk lekker als je hem koel drinkt op een mooie zomerdag, maar ook als de wind om het huis loeit bij de stoofpot… “

Proefschrift: 8,5/10. “Beetje ruig, levendig, goede fraîcheur en spanning, fraaie balans, gezonde fruittoets en zuren, eigenzinnig, mooi gemaakt.”

Spijs: Gevogelte, kwartels, maar ook lamsvlees. Gekoeld op een mooie zomerdag, maar ook als de wind om het huis loeit bij de stoofpot…”

7. Mirabelle du Chateau de la Jaubertie, Bergerac rouge; 2014, 45% merlot, 45% cabernet sauvignon, 10% cabernet franc, 13% alc; Lina Є14,40. (12 maanden opvoeding op nieuw eiken, ongefilterd, biologisch) DECANTEREN

In de AOC’s dichter bij Bordeaux, zoals Bergerac en Buzet, spelen de klassieke Bordeauxdruiven een hoofdrol: de beide cabernets en merlot maar ook malbec voor rood en sauvignon blanc, muscadelle en sémillon voor wit. Wijnliefhebbers zijn geneigd Bergerac af te doen als aanhangsel van Bordeaux met nogal gewone wijnen. Dit tot ongenoegen van de producenten, die hun eigen identiteit graag benadrukken en hun Bergerac helemaal niet zo gewoontjes vinden. De wijnen hebben een eigen karakter en een bijzondere kwaliteit.

Met 11.500 hectare wijngaarden, een gemiddelde jaarproductie van 530.000 hl afkomstig van duizend producenten is het geen kleintje. Door het verschil in ondergrond en expositie hebben de wijnen uit de verschillende delen van Bergerac een eigen karakter, getuige de dertien verschillende appellations. De streek onderscheidt zich van Bordeaux door zijn meer continentale karakter, met grotere temperatuurverschillen tussen dag en nacht.

Het historische Château de la Jaubertie in de Bergerac deed ooit dienst als jachtslot voor Henry IV en herbergde tijdens de Franse revolutie de lijfarts van Marie-Antoinette. Het landgoed werd in de jaren zeventig van de vorige eeuw eigendom van de familie Ryman.

De wijnboer werkt op 50 hectare biologisch én duurzaam: regenwater wordt opgevangen, de flessen zijn van gerecycled glas. Braakliggende percelen worden beplant met gewassen als maïs, waar vogels op afkomen die vervolgens weer schadelijke insecten vangen.

De cuvée Mirabelle is de beste wijn van het domein. Naast cabernet sauvignon en cabernet franc bevat de wijn ongeveer 45% merlot, die de smaak toegankelijk maakt. De assemblage van de drie druivenrassen rijpt ongeveer zestien maanden in kleine Franse eikenhouten fusten.

Perswijn. De wijn behoort tot een van de favorieten van Roland de Groot en de jaargang 2012 eindigde bovenaan in een Bergerac-proeverij van het wijnblad (in 2015), met 4,5 ster: “Rode bessen, kersen, bramen, verfijning, heerlijke frisheid, aantrekkelijk, iets streng nog.”

Duijker omschreef de jaargang 2010 als: “Bergerac op zijn best.”

Spijs: lekker bij stevige gerechten, zoals gegrild rundvlees, maar ook heerlijk bij eendenborst en kaas en stokbrood.

8. Château de Gaudou Grande Lignée, Cahors; 2015, 85% malbec, 15% merlot, 13% alc; Colaris Є10,95

Cahors is de geboortegrond van malbec. Volgens de regels van de AOC moet côt (zoals malbec ter plaatse wordt genoemd) minimaal 70 procent van de blend uitmaken, maar bij de meeste wijnen is dit percentage een stuk hoger. De tragiek van de regio is dat het maar niet lukt om mee te liften op de populariteit van de Argentijnse malbec. De wijnen zijn van oudsher behoorlijk verschillend van karakter. malbec uit Cahors is traditioneel hoog in tannine en wat rustiek, terwijl de Argentijnse versie rijper, zoeter en zachter is. Toch zijn ze door de warmere zomers krachtiger dan de wijnen uit Bordeaux. Onder druk van de Argentijnse successen met malbec, proberen sommige wijnbouwers in Cahors die stijl na te volgen.

De geschiedenis van de Durou-familie op Château Gaudou gaat terug naar de 17e eeuw. In 1960 heeft René Durou de wijngaarden uitgebreid naar 35 hectare. Momenteel runt diens zoon Fabrice het domein. Deze fles bevat een blend van 85% malbec en 15% merlot, veertien maanden gerijpt op deels nieuw Frans eiken.

Perswijn: ****(*) (zeer goed/uitstekend)

geur: donker, luxe getoast hout, specerijen

smaak: zacht, rijk, soepel, structuur, rijpe tannine, lengte

De Wijngids (9-): “De Grande Lignée heeft een diepe, paarsrode kleur en een rijpe geur van braam, zwarte bes en blauwe pruim met tonen van vanille, toast en gedroogde kruiden. De smaak is klassiek-Bordelais van stijl – met zwarte kers en cassis. Heel geconcentreerd ook, met stevige, maar rijpe tannine. Prachtige vanilletoets en impressies van drop en specerijen dragen verder bij aan het complexe karakter. Elegante afdronk.”

Nicolaas Klei: “Geurend naar duur leer en rijp fruit in de herfstzon. Slank, pezig en vriendelijk rustiek. Niet de makkelijkste, maar lekker lastig en weerbarstig.”

Spijs: biefstuk, gegrild vlees, harde kazen en rood vlees.

9. Château Montus XL, Madiran; 1999, tannat, 14% alc. Gall&Gall, Є69,-

Madiran is de geboortegrond van grote wijnen die geproduceerd worden op hellingen van klei en leisteen aan de linkeroever van de rivier Adour. De plaatselijke druif is de tannat, die bekend is om zijn donkere, tanninerijke powerwijnen en ook vaak gemengd worden met cabernet of fer servadou.

Traditioneel leverde ze taaie en stugge wijnen op, die jaren flesrijping nodig hadden alvorens drinkbaar te zijn. Straffe wijn waarvan je mond samentrekt. Neem daarbij de sombere zwarte kleur, een geur die doet denken aan een boerenerf of een leerlooierij en bittere tonen van laurier en jeneverbes.

De wijnboeren in Madiran hebben lang naar een aanpak gezocht om hun tanninemonsters te temmen. Bijvoorbeeld door ze jarenlang in nieuw eiken te bewaren, ze korter te laten gisten, te mengen met zachtere soorten als merlot of ze aan micro-oxigenatie bloot te stellen, het toelaten van gecontroleerde hoeveelheden beetjes zuurstof.

In de jaren negentig van de vorige eeuw werd de wijn door deze aanpassingen tamelijk populair, misschien ook wel omdat er een enorme gezondheidshype ontstond over wijnen van de tannat. Het is de druif met de hoogste concentratie aan gezonde antioxidanten. Volgens gezondheidsprofeten zou een glas pure tannat drie tot vier keer meer antioxidanten bevatten dan andere wijnen; en vergeleken met goedkope wijnen tot wel 20 keer meer. Er verschenen boeken, zoals The Wine Diet van onderzoeker Roger Corder, met de aanbeveling elke dag rode wijn te consumeren, naast fruit, noten, chocola en bessen.

In de transformatie van Madiran tot redelijk populair wijngebied was wijnbouwer Alain Brumont de grote voorloper en hij wordt daarom ook wel ‘de koning van de Madiran' of "apostel van de tannat" genoemd. Hij weet van de tannat schitterende wijnen te maken. Zoals deze fles die twintig jaar de tijd heeft gehad om te rijpen: 40 maanden op grote eikenhouten vaten van 600 liter. Château Montus XL komt pas op dronk na 15 jaar.

De Wijngids (over de gewone ‘lagere’ Montus van 2017 die een 9- kreeg): “Beter dan de allerbeste Cru Bourgeois uit de Médoc. Aantrekkelijke geur van cassis, ceder en tabak. Boordevol paars fruit in de mond, vooral zwarte bessen, ceder en tabak.”

Franse wijnhandelaar Halles de Quercamps : “Het druivenras gemaakt van 100% tannat geeft Château Montus XL een complex en geconcentreerd boeket bestaande uit tonen van mokka, sigaar, cacao, marqueterie. De tannines zijn prima en evenwichtig. De mond is vol en gesmolten met een frisse en harmonieuze afdronk.”

Spijs: “Blauw-geaderd rundvlees (Angus, Txogitxu), wild (haas), eekhoorntjesbrood en truffels.”

10. Domaine Bellegarde Jurançon, Cuvée Thibault; 2012, petit manseng, 13,5% alc. Lina, Є8,80 DECANTEREN

Zuidwest-Frankrijk is ook een gebied dat bekend staat om zijn dessertwijnen en halfzoete wijnen die meestal vriendelijk geprijsd zijn. Zo wordt in Jurançon een gewilde zoete witte wijn gemaakt waarvoor de regio al in 1936 een AOC verwierf. Het is ook bekend om zijn halfzoete moelleux wijnen. Het warme najaar in dit gebied zorgt bij een late oogst voor ingedroogde druiven met een hoge suikerconcentratie.

Zelfs in december worden de druiven geoogst. De wijnen zijn vergelijkbaar met de stijl in de Vouvray, eerder dan met Sauternes. De meest gebruikte druivenrassen zijn gros manseng, petit manseng en courbu. De zoete wijnen ontwikkelen aroma's van tropisch fruit zoals ananas en mango.

De Cuvée Thibault van domein Bellegarde is gemaakt van ingedroogde petit manseng die pas in november wordt geoogst. Na aankomst in de kelder worden de druiven gekneusd en vergist het sap in eiken fusten, gevolgd door rijping in dezelfde vaten.

Leverancier: “Rijke, aromatische zoete witte wijn met de geur van overrijp fruit, abrikoos, amandel en wat nieuw eikenhout. De volle, krachtige smaak heeft veel zoet, maar ook een fijne frisheid in de afdronk.”

De wijn werd als beste Jurançon uitgekozen in een proeverij van Perswijn (*****): “Gele pruimen, abrikozen en honing, vanille, mooie zuren, krachtig, complex.”

Spijs: bij uitgesproken voorgerechten zoals eenden- of ganzenlever, maar ook bij pittige schimmelkaas.

11. Château Bouscassé Brumaire, 2011, “Pacherenc du Vic Bilh”, petit manseng, 13% alc. Gall & Gall, Є19,99

Alain Brumont maakt niet alleen rode krachtpatsers in Madiran, maar ook edelzoete wijnen die hij vernoemt naar het moment van oogsten op de Franse revolutionaire kalender, Vendémiaire, Brumaire en Frimaire. Voor de Brumaire werden de druiven geoogst op 22 november 2011. Deze zoete wijn is volgens Gall vergelijkbaar met een Sauternes. Hij is echter niet gemaakt van druiven die zijn aangetast door edele rotting, maar van ingedroogde vruchten. Gall: “Je proeft honing, vanille, rozijnen en sinaasappelmarmelade.”

Deze wijn komt feitelijk uit een bekend productiegebied voor zoete en halfzoete wijn in Madiran, Pacherenc du Vic-Bilh, maar is geen AOC, omdat de wijn is gemaakt van 100% petit manseng. Volgens de AOC-regels moet zo’n wijn worden samengesteld uit de druivensoorten arrufiac (- zeldzaam - waaruit de wijn voor ten minste 30% moet bestaan), courbu en petit manseng. Daarnaast worden bijvoorbeeld gros-manseng, sauvignon blanc en sémillon gebruikt. Volgens Hugh Johnson kunnen vooral de op eiken gelagerde wijnen goed ouderen (zoals deze op nieuw eiken). Hij geeft die van Brumont drie sterren die staan voor “bekend, gerenommeerd.”

In Pacherenc worden overigens ook droge en mousserende wijn gemaakt.

Weinforum: “Gelee exotischer Früchte, jede Menge getrocknete Aprikosen und Rosinen, geröstetes Brot, Met und kandierte Zitrone. Komplex an Nase und Gaumen, herrliche Süße-Säure Balance und einfach groß... Der November von seiner besten, seiner goldenen Seite... 96-97/100”

Spijs: bij foie gras of in combinatie met blauwaderkaas of patisserie met fruit.