By Lencer - own work, used Google Maps-For-Free SRTM3 Webserver, Demis Webserver, small map created with Karte_Bundesrepublik_Deutschland.svg, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5525949

Rheinhessen

Inleiding

Om alvast in de stemming te komen voor onze komende wijnreis gaan we een collectie wijnen uit Rheinhessen proeven. De meeste wijnen zijn van domeinen die we begin oktober bezoeken. De grote variatie aan druivenrassen zorgt voor een gevarieerde proeftafel. Zoals bekend is Rheinhessen met 26.000 hectare de grootste wijnregio van Duitsland. Jaren geleden was het een gebied met veel Müller-Thurgau en Riesling, maar er is behoorlijk wat veranderd de laatste decennia. Nergens in Duitsland vinden we zoveel mooie wijnen gemaakt van de meest uiteenlopende druivenrassen.

De informatie over de wijnmakers is heel summier, omdat de meeste al beschreven zijn in de reisgids van oktober. Toch nog een paar gegevens. De sekt van Sektmanufaktur Raumland is iets bijzonders. Raumland maakt alleen maar sekt en heeft een zeer goede reputatie op dit gebied.

Het bedrijf is gevestigd in Flörsheim-Dalsheim, het dorp waar ook wijngoed Engel en de beroemde wijnmaker Keller zijn domicilie heeft.

De Silvaner Gutswein van Wittmann hebben we tijdens ons bezoek in juni al geproefd. Een mooie, fruitige en zuivere instapwijn. Zoals vermeld in de reisgids kunnen we deze bekende wijnboer niet bezoeken.

De droge Scheurebe is afkomstig van Weingut Weinreich uit Bechtsheim. Een bekende wijnmaker met vier sterren in de Eichelmanngids. Ons verzoek om ze te bezoeken in oktober werd afgewezen in verband met werkzaamheden voor de verwachte oogst in die periode.

De edelzoete Scheurebe Trockenbeerenauslese 2015 is van wijnmaker Becker uit Mainz.

1. Rosé Reserve Brut Sekt 2016 van Raumland

Raumland maakt alleen maar Sekt en staat bekend om zijn goede kwaliteit. Alle soorten worden gemaakt volgens de methode champenoise, maar in tegenstelling tot andere sektproducenten gaat Raumland er prat op dat hij een aantal toppers maakt die wel tien jaar of meer rijpen. De prijzen voor deze bijzonderheden zijn dan ook navenant. We starten de proeverij met een rosé sekt uit 2016, een cuvée met een dosage van 5g/l, 12% alcohol en 7,3 g/l restzuur. De vinificatie van de druiven was in RVS (78%) en barriques (22%), met de hand geoogst, 50 maanden op gist, ongefilterd, voorzichtige persing van hele druiven en BSA . Van de 2016 heb ik geen beoordeling kunnen vinden. De 2015 versie kreeg 91 punten van Parker en de Eichelmann gaf de 2015 90 punten.

Proefnotitie: Hij kleurt zachtroze, bijna zalmachtig. In de neus nuances van bessen, kersenbloesem en rabarber en een tikje nootachtig. De smaak is fris en fruitig met een zachte citrussmaak en ietsje floraals. Een allrounder als spijsbegeleider. Desserts, kaas of om zo maar te drinken.

Prijs: 22 euro


2. Blanc de Noir 2021 Gutswein van Gutzler


Een knisperdroge witte wijn gemaakt van de rode druif Spätburgunder of Pinot Noir. De kleur neigt ietsje naar een rosé. Na heel voorzichtige persing wordt het eerste sap vergist. Zodra het perssap ook maar iets begint te verkleuren, stopt de inname en wordt de rest gebruikt voor Gutzlers rosé.

Proefnotitie: breed spectrum van aroma’s. Aardbeien, rode aalbessen of cassis en kruisbessen en in de smaak aardbeien en groene appels. Mooie begeleider van vis, schaaldieren en gevogelte. Restzuur: 6,1 g/l en restsuiker: 5,6/l

Prijs: 9 euro




Silvaner

Door Däisd, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5219813

3. Silvaner Gutswein 2021 van Wittmann

Instapwijn. Biodynamisch en natuurlijk handmatig geoogst. Ondergrond van kalk, leem en löss. Spontane vergisting met natuurlijke gisten en korte rijping in RVST tank.

Proefnotitie: fris, fruitig en sappig met een licht aroma van kiwi, kruisbes en wat vuursteen. Goede begeleider van asperges en kalfsvlees. Restzuur: 4,8 g/l en restsuiker: 5,0 g/l
Prijs: 9,60 euro


4. Scheurebe Gutswein 2020 van Weinreich

Het druivenras Scheurebe wordt door oenologen als een van de grootste wijnontdekkingen van de twintigste eeuw beschouwd. Het is het verhaal van landbouwingenieur Georg Scheu, geboren in 1879 te Krefeld en overleden in 1949 te Alzey. Deze kweker van druivenrassen experimenteerde er lustig op los met kruisingen van meerdere druivenrassen. Dit alles gebeurde in de Landesanstalt für Rebenzüchtung in Alzey-Rheinhessen. Het lukte Scheu om een Riesling-druif met een Silvaner-druif te kruisen. Althans dat dacht hij. Pas veel later bleek dat het geen Silvaner was maar een Bukett-druif. Recente DNA-onderzoeken bevestigen dat het inderdaad gaat om een Bukett-druif afkomstig uit Randersacker in Franken.

Het druivenras Scheurebe wordt door oenologen als een van de grootste wijnontdekkingen van de twintigste eeuw beschouwd. Het is het verhaal van landbouwingenieur Georg Scheu, geboren in 1879 te Krefeld en overleden in 1949 te Alzey. Deze kweker van druivenrassen experimenteerde er lustig op los met kruisingen van meerdere druivenrassen. Dit alles gebeurde in de Landesanstalt für Rebenzüchtung in Alzey-Rheinhessen. Het lukte Scheu om een Riesling-druif met een Silvaner-druif te kruisen. Althans dat dacht hij. Pas veel later bleek dat het geen Silvaner was maar een Bukett-druif. Recente DNA-onderzoeken bevestigen dat het inderdaad gaat om een Bukett-druif afkomstig uit Randersacker in Franken.

Tot het jaar 1945 werd de nieuwe kruising aangeduid als Sämling 88, S 88 en ook wel als Dr.Wagner-druif. Pas later kreeg deze kruising de naam Scheurebe als eerbetoon aan Georg Scheu. In Alzey, de geboorteplaats van de Scheurebe-druif vindt ieder jaar de prijsuitreiking voor de beste Duitse en Oostenrijkse Scheurebe-wijn van droog tot edelzoet plaats. In de omgeving van Alzey zijn diverse plaquettes van Georg Scheu te zien.

Vanaf de vijftiger jaren begon men deze druivensoort op grote schaal aan te planten. Vooral liebliche en edelzoete wijnen werden er mee gemaakt, sommige spraken laatdunkend over het lelijke zoete zusje van de Riesling. Het is echter nog steeds een uitermate geschikte druivensoort voor edelzoete wijnen vooral als ze uit Rheingau, Rheinhessen, de Pfalz of de Nahe komen. Ongetwijfeld speelt de voorkeur voor een karige, kalkrijke ondergrond een grote rol.

Scheurebes moeten goed rijp zijn om mooie wijnen te maken. Als dit niet het geval is, zijn ze scherp, hard en zuur. Rijpe druiven hebben een lichtgroene kleur, alsof ze niet goed rijp zijn, dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld Grauburgunder of Gewurztraminer.De ideale opvoeding is in grote eikenhouten foeders waardoor mooier aroma’s van perzik, peer, mandarijn en mango ontstaan. De meest karakteristieke geurcomponent is zwarte aalbessen of cassis, in Limburg bekend als zwarte miemelen. Het is een goede begeleider van sushi en licht gekruide aziatische gerechten. De zoete variant paart uitstekend met fruittaarten en desserts. De droge Scheurebe mag iets koeler gedronken worden om de fruitige aroma’s en mooie zuren beter te laten uitkomen. 7 tot 10 graden Celsius is ideaal. Daarentegen moet men de zoete varianten weer iets warmer drinken. 10 tot 13 graden is prima.

Deze Scheurebe gutswein van Weinreich is zijn eerste jaargang en komt van een bodem met löss, kalk en leem rondom Bechtheim. Spontane vergisting gedurende drie weken en opvoeding in grote eikenhouten foeders op zijn eigen gistresten.

Proefnotitie: aroma’s van exotisch fruit zoals maracuja, lychees, maar ook kruisbes. Goede begeleider van Aziatisch eten, vis en gevogelte. Restzuur 7,7 g/l en restsuiker 6,1 g/l

Prijs: 9 euro



5. Grauburgunder Gutswein 2021 van Engel

Instapwijn van Engel. Na spontane vergisting opvoeding in RVSt en in gebruikte Franse barriques.

Proefnotitie: geel fruit en iets honing. Drinken als solo of bij Aziatische visgerechten. Restzuur: 6,2 g/l en restsuiker 3,5 g/l
Prijs 8,20 euro


6. Viognier Réserve 2020 van Engel

Zeldzaam druivenras in Duitsland. De beste kwaliteiten top Viognier vind je in Condrieu in de Rhône-streek. Engel experimenteert met dit ras.
De druiven komen van perceel Grosse Lage RHH in Flörsheim met een bodem van kalksteen, mergel, leem en löss. Na spontane vergisting met natuurlijke gisten rijpt de wijn op nieuwe Franse barriques.

Proefnotitie: breed spectrum van aroma’s zoals mango, limoen en perzik met een houttoon en lange afdronk. Restzuur: 6,5 g/l en restsuiker: 2,5 g/l
Prijs: 15,90 euro


7. Sémillon 2021 van Engel

Niet alleen in Zuid-Afrika, Sauternes en Barzac, maar ook in Rheinhessen gedijt deze druif goed, vooral in edelzoete wijnen. Albrecht Engel senior is een aantal jaren geleden begonnen met het op proef telen van Sémillon en inmiddels zijn er al diverse jaargangen met de droge versie op de markt verschenen.

De druiven groeien op verschillende percelen rondom Flörsheim en rijpt na gisting in Rvst en in 1.200 liter gebruikte houten vaten.

Restzuur: ?g/l en restsuiker ?g/l

Prijs: 9,50 euro


8. Riesling GG Frauenberg 2018 van Battenfeld-Spanier

Het Grosse Lage perceel Frauenberg ligt iets ten noorden van Hohen-Sülzen in de gemeente Flörsheim op een hoogte van 200 meter boven zeeniveau en hellingen met stijgingspercentages van 10 tot 12 procent.

De toplaag bestaat uit verweerde kalk en de ondergrond uit rotsachtige kalk. De naam Frauenberg stamt uit het jaar 1290 en oorspronkelijk bevond zich hier een nonnenklooster. Door de karige bodem moeten de diepliggende rieslingwortelstokken hard werken om voeding uit de grond te halen. Er waait vaak een koele wind waardoor het gevaar van schimmelinfecties minder groot is. Al met al ontstaat een lange vegetatieperiode, ideaal voor gezonde druiven. De druiven op dit perceel van Battenfeld worden dan ook als laatste met de hand geplukt. 2018 was een prachtig wijnjaar in Rheinhessen met veel zon en kerngezonde druiven. Het begon met een vrij vochtige en relatief warme maand januari, gevolgd door een koude februari en veel regen in maart. Maar vanaf april ging het al richting zomer met hoge temperaturen, veel zon en geen nachtvorst. Het bleef droog en zonnig zonder onweersbuien met hagel. Dus geen stress om snel te plukken. Na een selectieve pluk van zeven weken was op 5 oktober alles geoogst.
Volgens de wijnmaker een jaar van superlatieven. Als er geen restricties waren geweest voor wat betreft opbrengst per hectare volgens de wetgeving en selectieve voorpluk had men opbrengst van 112 hl per hectare kunnen bereiken. Een klein nadeel was dat er door de hoge temperatuur en vooral het ontbreken van ochtendmist geen zoete Spätlese en Auslese zijn gemaakt. Battenfeld werkt zoals bekend biodynamisch en in zonnige topjaren zoals deze verwerkt hij 8.000 balen stro tussen de stokken om oververhitting van de wortels te voorkomen.

Proefnotitie: lichte aroma’s van citrus, kruiden, sesam en iets tabak. Mooi mineralig. Een mooie en typische terroir-expressie. Restzuur 7,5 g/l en restsuiker 3,5 g/l

Prijs: 46 euro


9. Riesling GG Frauenberg 2020 van Battenfeld-Spanier

2020 was na 2019 en na 2018 weer een prachtig jaar met veel zon. Veel regen in januari en februari zorgden voor genoeg vocht in de ondergrond. Het aanhoudende mooie weer zorgde er voor dat in april al de eerste uitlopers te zien waren. Er volgde een mooie zomer met gematigde temperaturen. Zelden werd 30 graden Celsius bereikt en regen zonder onweer kwam meestal op het juiste tijdstip. De pluk begon op 7 september met de burgundersoorten en vanaf 20 september tot midden oktober werd de Riesling binnengehaald. De spontane vergisting verliep vlot en kort voor kerstmis was alles uitgegist.

Proefnotitie: licht aromatisch citrusachtig met een hint van schaaldieren, ziltig en wat hop. Ook deze jaargang weer prachtig mineralisch. Restzuur 6,5 g/l en restsuiker 3,5 g/l

Prijs: 56 euro


10. Blauer Arbst 2019 van Gutzler (966)

Dit is een oud Duits druivenras. Synoniemen zijn Arbst, Blauer Affenthaler, Petit Noir, Pinot Franc en nog een aantal namen. Volgens recent onderzoek is de druif min of meer identiek met Pinot Noir of Spätburgunder. Vroeger werd ze als een mutatie van Pinot Noir gezien maar tegenwoordig meer als een mutant met afwijkende eigenschappen vergeleken met de Spätburgunder. Dit ras, herontdekt in 2008 is goed bestand tegen vorst, geeft een kleinere opbrengst dan de Spätburgunder en kenmerkt zich door kleinere druiven met een hoger suikergehalte en meer extract in de most. Ze rijpt later dan de Frühburgunder maar vroeger dan de Spätburgunder. Zeer goed bestand tegen bederf en schimmel. In oktober 2013 hadden de druiven 10% meer suiker zonder bederf terwijl Pinotstokken op het naburige perceel voor 70% aangetast waren. Ook bevatten de schillen meer kleurstoffen. Gutzler bewaart de wijn gedurende twee jaar in barriques om de BSA goed te laten verlopen. De Arbst kwam vroeger veel voor in Baden maar was praktisch verdwenen. Gutzler is een actief lid van de werkgroep historische Weinreben en probeert om deze soort weer nieuw leven in te blazen. Het proefperceel is 0,18 hectare groot.

Restzuur: 5,4 g/l en restsuiker 1,9 g/l

Prijs: 35 euro



Nierstein aan de Rijn.

By R. Dautermann, privat; - Transferred from de.wikipedia to Commons by Kelisi using CommonsHelper., CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=6915519

Wijnhelling bij Dalheim.

Von Symposiarch - Eigenes Werk, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=7511103

11. Fränkischer Burgunder 2019 van Gutzler (938)

Net als de Blauer Arbst is dit ook weer een bijna uitgestorven druivensoort waarmee Gutzler experimenteert in Rheinhessen. Dit ras werd herontdekt in 2009. Hoewel de Fränkischer Burgunder ook weer familie van de Pinot Noir is vinden we ook hier weer verschillende eigenschappen. Deze soort rijpt wat later dan de Spätburgunder en de uitlopers in het voorjaar zijn kwetsbaar, daarom zijn warme hellingen nodig om de optimale condities te bereiken, vooral droge, kalk- en zandsteenhoudende grond zijn belangrijk. Op zware en koude leemgrond gedijt dit ras niet. Als ze rijp zijn eind september bevatten ze meer suikers dan de Pinot. Dat ze goed tegen de vorst kunnen bewijst wel het feit dat deze soort meer dan 130 jaar half verwilderd in de omgeving van Halle in Oost-Duitsland overleefd heeft. Ondanks de kompakte struktuur van de trossen blijven de druiven vrijwel schimmelvrij. Onderzoek heeft aangetoond dat dit komt door de zeer harde druivenschil. Vanwege de schimmelresistentie kunnen deze burgunders gerust tot midden oktober blijven hangen, waarbij de smaak van het sap dan zoet en kruidig overkomt. Er wordt nog onderzoek gedaan naar verbeterde versies om grotere vruchten en lagere opbrengsten te verkrijgen. Ook bij deze wijn past Gutzler twee jaar rijping in barriques toe. Het proefperceel is ook 0,18 hectare.

Restzuur: 6,5 g/l en restsuiker 4,1 g/l

Prijs: 35 euro


12. Spätburgunder Dorn Dürkheimer Erste Lage 2017 van Gutzler

De Erste Lage Spätburgunder of Pinot Noir van wijnmaker Gutzler. Het perceel Dorn-Dürkheim ligt iets ten noorden van Westhofen. Restzuur: 8,8 g/l en restsuiker 0,0 g/l

Prijs: 25 euro


13. Scheurebe 2015 Trockenbeerenauslese van Weingut Becker

Weer een Scheurebewijn, maar nu de edelzoete variant, en wel een Trockenbeerenauslese van Weingut Becker uit Mainz, een bekende producent van edelzoete wijnen met totaal 22 hectare en ook weer een groot aantal druivenrassen. Deze Scheurebe komt uit het perceel Gau-Bischofsheim, iets ten zuiden van Mainz. De druiven voor deze dessertwijn zijn zeer laat geoogst en moeten minstens 150 Oechsle graden hebben om Trockenbeerenauslese te maken. De druiven zijn praktisch compleet verschrompeld door botrytis of de edele rot, lijken op rozijnen en worden na de pluk ook nog handmatig geselecteerd. De opvoeding vindt plaats in roestvrij staal. Wat een wonder der natuur.

Proefnotitie van de wijnmaker: gekonfijt geel fruit en iets grapefruit. De smaakomschrijving: zoet fruit, honing, floraal en iets van salie en pinda’s? Alcohol: 8 procent, Restzuur: 10,2 g/l en restsuiker 208 g/l.

Prijs: 29,90 euro voor 0,375 l.